đèn trang trí
Cách đây 2 năm, cô gái 8X Trần Hồng Nhung đã cùng các cộng sự tìm về ngôi làng làm giấy dó duy nhất còn lại với mong muốn “cứu” loại giấy truyền thống đang đứng trước nguy cơ biến mất.
Trần Hồng Nhung giới thiệu giấy dó Việt với du khách nước ngoài Những làng nghề làm giấy dó xưa tập trung ở Hà Nội và Bắc Ninh đến nay gần như không còn nữa, chỉ vài hộ gia đình ở làng Đống Cao (Phong Phê, Bắc Ninh) còn giữ được nghề. Làng nghề bị bỏ rơi “Khi tôi về làng nghề, những nghệ nhân ở đây đang rất trăn trở làm thế nào để có người tiếp tục công việc của họ”, Nhung nói. Ở làng Đống Cao, hiện gần như chỉ còn gia đình nghệ nhân Phạm Văn Tâm còn làm nghề thường xuyên. Ngoài ông Tâm có thể thực hiện tất cả các công đoạn làm giấy dó phức tạp, thì chỉ có hai người làm được công đoạn seo giấy là vợ ông và một người trong làng. Để đào tạo một người thợ có thể làm thuần thục công đoạn seo giấy phải mất đến 5 năm. Người trẻ nhất trong nhóm thợ làm ở nhà ông Tâm cũng đã 40 tuổi. Không chỉ ở làng Đống Cao, mà trong hầu hết những làng nghề truyền thống, các nghệ nhân, thợ thủ công phải tự lo giữ nghề và truyền nghề, gần như không có chính sách nào hỗ trợ. Một số doanh nghiệp của Nhật Bản, Hàn Quốc đã tới làng Đống Cao với mong muốn hỗ trợ thiết bị, nhưng nếu làm như vậy, giấy dó sẽ không còn giữ được hồn Việt. “Giấy dó mang những giá trị tuyệt vời của lịch sử, văn hóa và có đặc tính hiếm có là mềm, xốp, dai và hút ẩm tốt, qua hàng trăm năm không biến đổi. Đó là những lý do khiến tôi muốn bảo tồn loại giấy truyền thống này và giới thiệu ra thế giới”, Trần Hồng Nhung nói. Tốt nghiệp khóa học thạc sĩ tại Pháp, trở về nước, cô gặp những người bạn có cùng chí hướng, và Zó Project đã được hình thành vào năm 2013.
Những bạn trẻ tại triển lãm Hồn dó Đưa dó ra thế giới Không phải là một đơn vị trong nước mà là một trung tâm văn hóa nước ngoài đã đứng ra hỗ trợ Zó Project - doanh nghiệp xã hội của Trần Hồng Nhung, thực hiện triển lãm Hồn dó để quảng bá di sản này tới công chúng Việt và quốc tế. Triển lãm đang diễn ra và sẽ kéo dài đến ngày 12.6 tại Trung tâm văn hóa Hàn Quốc (Hà Nội). 71 tác phẩm thư pháp và hội họa đương đại của nhà thư họa Xuân Như và họa sĩ Yo Yo (tên thật là Bùi Vũ Phong) thực hiện trên chất liệu giấy dó được trưng bày tại triển lãm đã cho thấy đời sống mới của giấy truyền thống. Đó cũng là con đường mà Zó Project đang đi: đưa giấy dó quay trở lại cuộc sống hiện đại bằng những sản phẩm thủ công, nghệ thuật.