Vừa qua, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản kiến nghị về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai 2013. Trong đó có kiến nghị thay đổi bán đất nền giá rẻ cơ chế tính tiền sử dụng đất dự án. Theo HoREA chia sẻ, tiền sử dụng đất là một “điểm nghẽn” của thị trường BĐS, là “gánh nặng” của doanh nghiệp và người tiêu dùng phải “gánh chịu” khi mua nhà, là “ẩn số”, không minh bạch mà nhà đầu tư không thể tiên lượng trước khi quyết định đầu tư, là môi trường dễ phát sinh tiêu cực và tạo ra cơ chế “xin - cho”.


Với đề xuất để thị trường BĐS vận hành theo cơ chế thị trường, HoREA kiến nghị thay đổi cơ chế tính tiền sử dụng đất dự án để giảm giá thành nhà ở, tăng tính minh bạch và loại trừ cơ chế “xin-cho” trên thị trường BĐS, với 2 phương án sửa đổi cách tính tiền sử dụng đất, như sau:

Bên cạnh việc áp dụng thuế sử dụng đất sẽ giúp cho doanh nghiệp và người tiêu dùng không phải chịu gánh nặng tiền sử dụng đất như hiện nay, doanh nghiệp có thể tiên lượng chi phí tạo lập quỹ đất khi đầu tư dự án, Nhà nước có nguồn thu thuế sử dụng đất ổn định, lâu dài.

Cho nên HoREA kiến nghị bổ sung khoản 2 (mới) vào điều 107 Luật Đất đai: Thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở, với mức thu bằng 16% bảng giá đất . Để thực hiện được cơ chế này, HoREA đề nghị bỏ quy định “Chính phủ ban hành khung giá đất định kỳ 5 năm một lần” tại điều 113 Luật Đất đai, và sửa đổi điều 114 Luật Đất đai theo hướng giao trách nhiệm và toàn quyền cho cấp tỉnh ban hành bảng giá đất để đảm bảo thực hiện nguyên tắc “giá đất phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường” theo điều 112 Luật Đất đai, và để phù hợp với thực tế tình hình của địa phương.

HoREA đã đề nghị phải thay đổi triệt để quan điểm về tiền sử dụng đất, cần coi đây là một sắc thuế như đề xuất của UBND đã trình Chính phủ: “Về lâu dài đề nghị nghiên cứu bỏ hẳn khái niệm “tiền sử dụng đất” mà thay thế bằng sắc thuế sử dụng đất nền giá rẻ ở với thuế suất nhất định, đề xuất khoảng 10% hoặc 15% bảng giá đất. Như vậy, vừa minh bạch, vừa dễ tính toán và loại trừ được cơ chế xin - cho. Hạn chế việc thu tiền sử dụng đất lần đầu quá lớn mà duy trì nguồn thu bền vững, lâu dài cho Nhà nước.

Sở Tài chính chủ trì toàn bộ công tác xác định, thẩm định giá đất dự án, hiện nay lại chia thành 2 công đoạn do hai Sở quản lý, trong đó: Xác định phương án giá đất do Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, Thẩm định giá đất do Sở Tài chính chủ trì, nhưng chưa có sự phối hợp ăn ý, đồng bộ, và trên thực tế thì Sở Tài chính giữ vai trò quyết định.

HoREA cũng cho phép chủ đầu tư được tham gia và có ý kiến tại cuộc họp của Sở Tài chính khi xem xét chi phí giải phóng mặt bằng được khấu trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp, do Sở Tài chính thường chỉ chấp nhận cho khấu trừ khoảng 20-30% chi phí thực tế bồi thường giải phóng mặt bằng dẫn đến tình trạng doanh nghiệp gần như phải mua lại quyền sử dụng đất lần thứ hai.

HoREA cũng đưa ra biện pháp cần bãi bỏ cơ chế đấu thầu, chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất hiện nay chỉ chọn đơn vị chào thầu với giá thấp nhất được trúng thầu (do quy định chi phí xác định giá đất, thẩm định giá đất do ngân sách chi), và thay thế bằng cơ chế đấu thầu rộng rãi nhưng với tiêu chí chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất có năng lực, có phương án xác định giá đất tối ưu, chứ không phải chọn đơn vị có giá thấp nhất.